Restauratieplannen

Het eerste onderhoud- en restauratieplan

Tijdens de grote schoonmaakbeurt in 2000-2001 werd duidelijk dat het schitterende instrument nog een aantal jaren prima zou kunnen functioneren. Maar er werd ook veel duidelijk over de toestand van het instrument. Het kwam er op neer dat er vele redenen waren voor een grondige bezinning op de vraag hoe in de nabije toekomst met dit instrument om te gaan.

De Stichting Vrienden van het Schnitgerorgel (nu: Stichting Schnitgerorgel Zwolle) heeft zich hierin laten adviseren door de heren J. Jongepier (klank adviseur; tot 2007) en ir. H. Kooiker (geluidstechnicus). Beiden hebben een rapport uitgebracht met daarin een aantal aanbevelingen. Het rapport (uit 2002/2003) is ook besproken met de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Vervolgens is in 2005 een aantal concrete stappen uitgewerkt.

Het orgel zou in delen worden geoptimaliseerd c.q. gerestaureerd. De volgorde waarin een en ander is gebeurd is zo gekozen dat we feitelijk stapsgewijs zouden toewerken naar waar het eigenlijk om gaat: de klank die uit het orgel komt.

Deel I 

Het eerste deel betrof de restauratie van speel- en registermechaniek. We hebben het dan over de klavieren maar ook de weg van de toets naar de windladen waar de pijpen op staan. U kunt zich voorstellen dat de bewegende onderdelen aan slijtage onderhevig zijn en dat het eigenlijk niet meer dan logisch is dat er ruim 50 jaar na de grote restauratie in de jaren vijftig een grondig herstel aan de orde was. De kosten van deze eerste fase bedroegen een kleine € 50.000,-. Begin 2008 is door de firma Flentrop begonnen met deze eerste fase. De werkzaamheden namen zo’n twee maanden in beslag.

Deel II 

Het tweede deel betrof de windvoorziening. In de balgenkamer achter het orgel bevindt zich de meest belangwekkende windvoorziening van Europa:  de twaalf Schnitgerbalgen, zogenaamde spaanbalgen, in vrijwel originele staat.

Slechts vier ervan konden worden gebruikt. De restauratie van de overige 8 balgen was zeer noodzakelijk en wenselijk om het orgel weer te kunnen treden en een stabielere windvoorziening te krijgen. Zoals in de inleiding al beschreven is deze restauratie in het jaar 2013 uitgevoerd, door de firma Flentrop uit Zaandam met de inzet van een aantal vrijwilligers. Deze werkzaamheden namen circa  5 maanden in beslag. De kosten van deze fase bedroegen rond de de € 60.000,-

Aanvullend onderzoek

Voordat een vergunning kon worden aangevraagd voor verdere restauratie, achtte de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) het noodzakelijk om verder onderzoek uit te laten voeren naar de historie en technische staat van het orgel .

Gelijktijdig met de restauratie van de balgenkamer verleende de stichting opdracht aan orgeladviseur Cees van der Poel (Hilversum), om nader onderzoek te doen naar de geschiedenis en de technische staat van het inwendige van het orgel en de balgenkamer.  Daarbij kwam veel nieuwe informatie boven tafel. Dit onderzoek kan worden gezien als een verbetering / aanvulling op eerdere onderzoeken die, zo bleek, lang niet altijd volledig waren. De gegevens / resultaten van dit onderzoek zijn op 2 oktober 2014 opgeleverd en tijdens een feestelijke avond overhandigd aan de wethouder van Cultuur, Jan Brinks, en de voorzitter van het stichtingsbestuur, Wilbert Potjes. Het voornemen is om te zijner tijd van het rapport een publieksversie te laten verschijnen.

Bestek en offertetraject

Met de gegevens uit het onderzoek rapport heeft de Stichting Schnitgerorgel Zwolle in 2015 opdracht gegeven aan Cees van der Poel om een bestek op te stellen voor de restauratie van het orgel. De doelstelling van de vorige restauratie uit 1956, “Terug naar 1721”, geldt opnieuw als uitgangspunt, maar de uitvoering wordt in lijn gebracht met de huidige inzichten in de oorspronkelijke staat van het orgel.

Op basis van dit bestek zijn enkele orgelbouwers uitgenodigd, om een offerte uit de brengen. Op basis van de uitgebrachte offertes is in 2018 gekozen voor verdere uitvoering door Flentrop.

volgende